• Đô;́i với nguồn vô;́n ngân sách nhà nước: Việc chi đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước sẽ được siết chặt để phù hợp với chủ trương của Đảng đã được đề ra tại Nghị quyết sô;́ 07-NQ/TW ngày 18/11/2016 về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại ngân sách nhà nước, quản lý nợ cô;ng để bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững. Theo đó, kỷ luật, kỷ cương tài chính - ngân sách nhà nước sẽ được siết chặt nhằm bảo đảm cân đô;́i ngân sách tích cực, giảm dần tỉ lệ bô;̣i chi, nguồn vô;́n ngân sách nhà nước sẽ chủ yếu tập trung đầu tư các cô;ng trình trọng điểm, có sức lan toả lớn và giải quyết các vấn đề phát triển của quốc gia, vùng và liên vùng, tạo thuận lợi thu hút đầu tư tư nhân, đầu tư trực tiếp nước ngoài.
• Đô;́i với nguồn vô;́n ODA: Với việc Việt Nam chính thức vươn lên trở thành quốc gia có thu nhập trung bình từ năm 2010 và “tô;́t nghiệp IDA” từ tháng 7/2017, tức là khô;ng còn nằm trong nhóm những nước nhận được các khoản vay ưu đãi từ Hiệp hô;̣i Phát triển Quốc tế (IDA) thuộc Ngân hàng Thế giới nữa, nguồn vô;́n ODA đầu tư vào Việt Nam trong những năm tới sẽ giảm dần, tiến tới áp dụng các điều kiện vay vô;́n từ các quốc gia và định chế tài chính đa phương tương tự như các khoản vay thương mại.
• Đô;́i với nguồn vô;́n của các tổ chức tín dụng: Theo định hướng của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, tỷ lệ tô;́i đa vô;́n ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung dài hạn đang được giảm dần. Hiện tại, theo Thô;ng tư sô;́ 22/2019/TT-NHNN, các tổ chức tín dụng đang được sử dụng tô;́i đa 40% nguồn vô;́n ngắn hạn để cho vay trung và dài hạn. Tuy nhiên, theo Thô;ng tư sô;́ 08/2020/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung mô;̣t sô;́ điều của Thô;ng tư sô;́ 22/2019/TT-NHNN (ban hành ngày 14/8/2020 và có hiệu lực từ ngày 01/10/2020), tỷ lệ này theo lô;̣ trình sẽ giảm xuống còn 37% từ ngày 01/10/2021 và 34% từ ngày 01/10/2022 để tiến tới mức 30% từ ngày 01/10/2023. Do đó, trong thời gian tới, việc vay vô;́n trung và dài hạn từ các tổ chức tín dụng để phục vụ nhu cầu đầu tư cũng trở nên khó khăn hơn.
• Đô;́i với nguồn vô;́n huy đô;̣ng qua thị trường chứng khoán: Mặc dù huy đô;̣ng vô;́n đầu tư qua thị trường này là xu hướng tất yếu trên thế giới, tuy nhiên ở Việt Nam, tỷ lệ huy đô;̣ng vô;́n qua thị trường chứng khoán vẫn còn ở mức thấp, việc huy đô;̣ng vô;́n qua thị trường này chưa trở thành mô;̣t kênh phổ biến được các nhà đầu tư ưa chuộng xuất phát từ trình đô;̣ phát triển của thị trường chứng khoán cũng như năng lực quản lý tài chính của các doanh nghiệp.

Thực trạng khả năng cung ứng vô;́n TDĐT của Nhà nước

• Theo quy định về đầu tư cô;ng và quản lý nợ cô;ng, quy mô; cho vay vô;́n TDĐT của Nhà nước do Thủ tướng Chính phủ quyết định thô;ng qua Kế hoạch tín dụng đầu tư phát triển được giao cho VDB hằng năm; quy mô; phát hành trái phiếu để huy đô;̣ng vô;́n phục vụ hoạt đô;̣ng tín dụng này được quyết định thô;ng qua hạn mức bảo lãnh của Chính phủ cấp cho VDB hằng năm.
• Theo quy định tại Nghị định sô;́ 75/2011/NĐ-CP, lãi suất cho vay đô;́i với các dự án được thực hiện theo lãi suất do Bô;̣ Tài chính quyết định, việc cho vay vượt 70% tổng mức đầu tư của dự án phải được Thủ tướng Chính phủ quyết định.
• Theo quy định tại Nghị định sô;́ 32/2017/NĐ-CP, các dự án có nhu cầu vay vô;́n quá 15 năm hoặc khô;ng đáp ứng đủ yêu cầu chung về bảo đảm tiền vay phải được Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Một sô;́ đề xuất đổi mới hoạt động TDĐT của Nhà nước nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế

• Mở rô;̣ng danh mục đô;́i tượng vay vô;́n TDĐT của Nhà nước theo hướng xem xét bổ sung mô;̣t sô;́ loại hình dự án thuộc các lĩnh vực được ưu tiên phát triển theo Chiến lược phát triển KT-XH 10 năm 2021-2030, bên cạnh các dự án thuộc danh mục đô;́i tượng vay vô;́n TDĐT của Nhà nước được quy định tại Nghị định sô;́ 32/2017/NĐ-CP hiện nay.
• Sửa đổi các quy định về điều kiện vay vô;́n TDĐT của Nhà nước theo hướng cho phép VDB được thực hiện chính sách phân biệt lãi suất cho vay và tỷ lệ bảo đảm tiền vay theo khách hàng vay vô;́n, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có uy tín và có dự án hiệu quả được vay vô;́n với lãi suất thấp hơn và tỷ lệ bảo đảm tiền vay nhỏ hơn so với các doanh nghiệp khác. Việc áp dụng biện pháp bảo đảm tiền vay hoặc khô;ng áp dụng biện pháp bảo đảm tiền vay đô;́i với mỗi khoản vay do VDB quyết định và chịu trách nhiệm theo mức đô;̣ rủi ro của khoản vay.
• Ưu tiên để VDB được huy đô;̣ng các nguồn vô;́n có lãi suất thấp từ các quỹ tài chính nhà nước hoặc xem xét cấp bảo lãnh để VDB huy đô;̣ng vô;́n của các tổ chức tài chính, tín dụng quốc tế trong trường hợp VDB tìm được nguồn vô;́n giá rẻ từ các tổ chức này; đồng thời tạo điều kiện cho VDB phát hành trái phiếu kỳ hạn phù hợp với yêu cầu cho vay đô;́i với các dự án đầu tư có thời hạn thu hồi vô;́n dài thuộc đô;́i tượng sử dụng vô;́n TDĐT của Nhà nước.
• Bô;́ trí ngân sách nhà nước để cấp đủ vô;́n điều lệ của VDB theo lô;̣ trình đã được phê duyệt tại Chiến lược phát triển VDB đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030 nhằm sớm đạt mức vô;́n điều lệ theo quy định của Thủ tướng Chính phủ; thanh toán đủ sô;́ cấp bù chênh lệch lãi suất và phí quản lý còn thiếu cho VDB trong thời gian qua, đồng thời khô;ng để tình trạng nợ đọng tương tự xảy ra trong các năm tiếp theo.
• Đổi mới mô; hình hoạt đô;̣ng của VDB theo hướng nâng cao tính tự chủ trên cơ sở tính đủ chi phí huy đô;̣ng vô;́n và các chi phí quản lý hoạt đô;̣ng vào lãi suất cho vay cùng với việc cho phép VDB cung ứng thêm mô;̣t sô;́ dịch vụ ngân hàng có thu phí để tạo nguồn thu nhằm giảm dần sô;́ cấp bù chênh lệch lãi suất và phí quản lý từ ngân sách nhà nước; đồng thời phân quyền mạnh hơn cho VDB trong việc quyết định các vấn đề liên quan đến hoạt đô;̣ng tín dụng TDĐT của Nhà nước tương ứng với khả năng tự chủ về tài chính.

1. Đảng Cô;̣ng sản Việt Nam (2016), Nghị quyết số 07-NQ/TW ngày 18/11/2016 của Bô;̣ Chính trị về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại ngân sách nhà nước, quản lý nợ cô;ng để bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững.
2. Đảng Cô;̣ng sản Việt Nam (2021), Báo cáo tổng kết thực hiện Chiến lược phát triển KT-XH 10 năm 2011-2020, xây dựng Chiến lược phát triển KT-XH 10 năm 2021-2030 (trong các văn kiện trình Đại hô;̣i XIII của Đảng)
3. Hạnh Nguyễn (2021), “Tỷ lệ vốn huy đô;̣ng qua thị trường chứng khoán còn thấp”, Báo điện tử VietnamPlus TTXVN, truy cập ngày 30/3/2021 tại https://www.vietnamplus.vn/ty-le-von-huy-dong-qua-thi-truong-chung-khoan-con-thap/702258. vnp
4. Nghị định số 151/2006/NĐ-CP của Chính phủ về TDĐT và tín dụng xuất khẩu của Nhà nước